Почитуван/а   г-дин/ѓа   градоначалник,

Од името на членовите на Самостојниот синдикат за образование, наука и култура на Република Македонија – СОНК, Ви се обраќам со ова писмо со мое лично убедување дека ќе му посветите максимално внимание и дека во рамките на Вашите надлежности ќе постапите по него.

Имено, Вие како градоначалник и како Општина имате големи надлежности врз организирање на работата и воспитно-образовниот процес во училиштата од Вашата Општина, а особено во овој период на пандемија од смртоносниот вирус Ковид-19. Од таа причина, се обраќаме до Вас со упатување на неколку предлози од наша страна, со што сметаме дека ќе придонесеме заеднички во намалување на ризикот од ширење на заразата помеѓу вработените во училиштата и што е најважно, спречување на евентуални можни кобни последици.

1. Безусловно почитување на одредбите од Законот за безбедност и здравје при работа, при што директорите на училиштата треба да изготват и спроведат Изјава за безбедност за секое работно место. Исто така, согласно овој закон, да се изработи Проценка на ризик на работните места, како и утврдување на Ковид возраст на вработените.
2. Како резултат од погоренаведеното, Ви предлагаме да извршите реорганизација на работниците и тоа:

-повозрасните работници и работниците кои имаат поголема Ковид возраст да се префрлат на работни места коишто ќе бидат со помала можност за физички контакт со други луѓе односно со помал ризик од зараза;

-работниците кои своите работни обврски можат да ги извршуваат по електронски пат од далечина, да им се дозволи тоа да го прават во домашни услови;

-на сите оние наставници, кои изведуваат настава од далечина од училишните простории,  доколку изразат желба тоа да го прават во домашни услови, со сопствен интернет, компјутер итн., тоа да им биде дозволено од страна на директорот;

-на оние наставници, коишто патуваат до училиштето со јавен градски превоз или групирани во приватни возила, каде што за жал нема соодветни услови за настава од далечина, по нивно барање да им се овозможи настава од далечина од дома;

-во паралелките каде што се изведува настава со физичко присуство, освен веќе пропишаните заштитни мерки и средства, да се користат и UV светилки кои што се докажани во стерилизација на просторот.

За дел од овие предложени конкретни мерки СОНК и МОН веќе разговараа и ги усогласија ставовите, а како резултат на тоа,  од страна на Министерката за образование и наука, на 21.10.2020 година, беше упатено Известување до директорите на училиштата, со можност за организација и реорганизација на воспитно-образовниот процес.

             Почитуван/а,

Во услови на секојдневно  зголемен број на заразени и починати луѓе во државата, ова би бил наш заеднички скромен придонес во борбата за спречување од ширење на оваа опасна болест и од името на двете институции што ги претставуваме, како и според надлежностите што ги имаме, би биле пресреќни  доколку се превземат конкретните предложени заштитни мерки и со тоа, како општествено одговорни лица, би спасиле можеби и многу човечки животи.

            Со почит,

                                                                                                         Претседател,

                                                                                                      Јаким Неделков  с.р.

Во рамки на проектот „Oдржување на благосостојбата на младите наставници во училиште” („Sustaining Young Teachers’ Wellbeing at School” – YouWell), 2022-1-BG01-KA220-SCH-000085901, во периодот од 7 до 11 јули 2023 година, во Софија, 15-те наставници кои беа избрани од Македонија, Бугарија и Словенија за имплементација на овој проект,  успешно ја завршија обуката за наставник – едукатор.

Обуката “Mentoring through coaching” беше  реализирана од страна на тимoт на организациите: National Management School од Бугарија и New Mindset Coaching & Training од Белгија.  Истата имаше за цел следење и поддршка на наставници кои се нови во професијата во овие земји, односно поддршка на свои колеги кои се на почеток на својата кариера како наставници, а практичната реализација на стекнатите знаења од обуката ќе започне од месец октомври 2023 година.

Програмата имаше за цел да создаде поддршка и мотивација за подобра меѓусебна соработка и развој на вештини кои се потребни за следните чекори.

Во овие 5 дена, во просториите на Social Innovators во Бугарија, учесниците го започнаа своето патување и мотивирано се впуштија во откривање и учење, каде главниот фокус беше ставен на развивање суштински вештини за „обучување“ кои излегуваат надвор од училницата – вештини за живот! Овие вештини за „обучување“ ќе ги поттикнат сите учесници во програмата да станат уште подобри комуникатори, слушатели и решавачи на проблеми, што е основа за личен и професионален развој. Преку примена на иновативниот формат “Clarity Check-in Series” беше воведена техниката на емпатија и разбирање меѓу наставниците – едукатори, а преку креативните картички за проектот DiArc се поттикнуваа креативноста и имагинацијата, овозможувајќи им на учесниците да размислуваат “надвор од кутијата” и да истражуваат нови перспективи. Игрите со LEGO се покажаа како неочекувана алатка за помагање на обучуваните наставници – едукатори да ги идентификуваат своите цели и да се замислат себеси како ефикасни наставници – едукатори. На општо задоволство на сите, се изгради една заедница на високо-мотивирани наставници – едукатори, подготвени да остават трајно влијание во образовниот процес.

Патувањето продолжува од месец октомври, кога овие 15 наставници – едукатори ќе започнат со работа во своите земји, со своите колеги и ќе продолжат на оваа нова патека на менторство која се открива пред нив.

Самостојниот синдикат за образование, наука и култура на Р. Македонија (СОНК), остро реагира на масовното НЕ продолжување на работните договори  на вработените во детските градинки, основните и средни училишта, од страна на директорите на установите, а по налог на повисоките органи на локалната и централната власт.

Имено, изминативе денови сме сведоци дека, на голем број  наставници, воспитувачи и негователи, со повеќегодишно работно искуство,  без никаква причина  НЕ им се продолжува договорот за работа,  а на нивно место се примаат нови работници кои по некои “чудни “ критериуми, без ниту еден ден работно искуство,  ги пополнуваат вештачки испразнетите места. Се запрашал ли некој како ќе делува промената на ,,втората мајка” на половина од учебната година, врз  психата на децата во нивната најрана возраст?!

Ваквата состојба за СОНК е апсолутно неприфатлива  и апелира до надлежните, наместо да се занимаваат со кадровски прашања  и отпуштање од работа каде што  нема реална потреба за тоа, да се позанимаваат со конечноте решавање на статусот на истите работници и да им се трансформира работниот однос од определено на неопределено работно време,  на начин како што е предвидено  со Законот за работни односи, како и со Спогодбата потпишана помеѓу социјалните партнери СОНК , МОН, МТСП и Министерството за култура во 2008 година, со што во изминативе години, над 8000 работници го решија својот статус на трајно вработување. Исто така, сакаме да укажеме  дека во моментов има голем недостаток на стручен кадар во градинките,  а со сегашното отпочнување на процедури на огласи за вработување на испразнетите местата,  подолг временски период  сегашниот персонал ќе биде принуден да работи со и така преголемиот број на деца во групите, што е надвор од сите стандарди. СОНК најостро ќе реагира на ваквата ситуација,  нема да дозволи работа во такви услови и ќе ги употреби сите расположливи законски средства за одбрана на правата и интересите на своите членови.

За ваквите состојби, СОНК укажуваше и реагираше неколку месеци наназад  до ресорните министерства по писмен пат, за што доби и ветување од министерката за труд и социјална политика, на редовна седница на Советот на СОНК, дека ниту еден вработен во детска заштита нема да остане без работа, напротив, ќе  има потреба од нови вработувања?!.  За жал, МОН не не удостои со одговор на нашата реакција за повеќемесечниот едностран прекин на процесот на трансформација на договори за работа на вработените во образованието.

СОНК ги повикува сите работници – членови на СОНК во дејностите детска заштита, основно и средно образование на кои НЕ им е продолжен  договорот за работа, да се обратат до  правната служба на синдикатот и да ги остварат своите права на бесплатна правна помош.

Исто така, СОНК ги повикува надлежните во дејностите  детската заштита, образованието и културата,  да ги почитуваат законските одредби за усогласување на минималната плата со платите во дејностите според колективните договори и многу посериозно да се позанимаваат со социјалниот статус на вработените во образовните и културни установи, како и конечно  да отпочне  социјалниот дијалог и партнерство  со репрезентативниот синдикат – СОНК, на начин и интензитет како што налагаат законите, колективните договори и реалните потреби, а не само декларативно, според изјавите на некои министри од овие дејности.

СОВЕТОТ НА СОНК РАСПРАВАЊЕ ПО ПРЕДЛОГ – СПОГОДБАТА ПОСТИГНАТА ВО ПРЕГОВОРИТЕ

 Советот на Самостојниот синдикат за образование, наука и култура на Р.Македонија ( СОНК ),на вонредна седница, одржана во попладневните часови на 3-02-2015г , на која присуствуваа и Министерот за образование и наука, г-динот Абдилаќим Адеми, Министерот за труд и социјална политика, г-динот Диме Спасов и заменик Министерот за образование и наука , г-динот Спиро Ристовски, расправаше по Предлог – Спогодбата постигната во преговорите водени интензивно последните денови помеѓу највисокото раководство на СОНК и ресорните министри со најблиските соработници.

По подолга, расправа Советот оцени дека постигнатиот договор, помеѓу СОНК и ресорните министерства по Барањата , кои беа причина за Генералниот штрајк, преставуваат прифатлив компромис и врз основа на тоа , Советот донесе Одлука Генералниот штрајк да биде прекинат во сите основни и средни училишта , како и во градинките. Тоа значи на 4-02-2015 година, редовно ќе се извршуваат работните обврски, согласно наставниот план и програма и работното време, согласно одлуките на секоја установа.

ДЕМАНТ НА ИЗЈАВАТА НА РЕСОРНИОТ МИНИСТЕР ЗА ОБРАЗОВАНИЕ И НАУКА

Во текот на денешниот ден, 24-09-2020 година, социјалните партнери на сите нивоа и тоа: претставници од Министерството за образование и наука, предводени од министерот Мила Царовска; претставници од СОНК, предводени од претседателот Јаким Неделков и претставници од Општина Кисела Вода, предводени од градоначалникот Филип Темелковски  остварија работна посета на основното училиште „Невена Георгиева Дуња“, каде разговараа со директорот на училиштето, Хари Стојаноски и наставниците за подготовките за почетокот на училишната година, во услови на пандемија- Ковид 19.

Министерот за образование и наука, обраќајќи се пред медиумите и вработените во училиштето, нагласи дека оваа училишна година почнува во услови на пандемија, со многу предизвици, но она што е важно е дека сите заедно треба да покажеме грижа кон децата и нивниот развој и затоа наставата мора да почне.  Ковид-19  е  состојба која мораме со заеднички сили да ја надминеме најдобро што можеме, секако да се грижиме за здравјето на наставниците и учениците, но и да се погрижиме образованието да тече со квалитет што ќе може да се обезбеди во една ваква пандемија.

Претседателот на СОНК пак, истакна дека за синдикатот  важно е тоа што сите чинители на воспитно-образовниот процес заеднички соработуваат, зашто само така може, во период на пандемија, навреме и успешно да отпочне новата учебна година. Ние како Синдикат, организација којашто се грижи за обезбедување на правата на нашите членови, на вработените, денес може да констатираме во однос на подготовката на ова основно училиште, се разбира и на другите основни и средни училишта на национално ниво, до каде се подготовките во однос на обезбедување на мерките од протоколите, подготовките за обезбедување техничка поддршка за online настава, до каде се препораките за обезбедување здрава работна средина на вработените во период на пандемија, како ќе се организира физичката настава, како ќе се делат групи, како ќе функционира online наставата. Ова е добар пример на заедничка соработка на сите чинители на воспитно-образовниот процес. Ние како Синдикат сме тука за да помогнеме на актуелните власти кои ја имаат најголемата одговорност за обезбедување коректни услови за отпочнување на учебната година. Тука сме за да бидеме коректори, да бидеме гласни, да укажуваме за се она што не е направено, а мора да се направи за да сите заеднички, безбедно и успешно ја почнеме и завршиме оваа учебна година“, изјави Неделков.

На работната средба пред присутните се обрати и градоначалникот на Општина Кисела Вода, кој истакна дека Општина Кисела Вода целосно ги почитува сите препораки. Дополнително, како општина, со ребаланс на буџетот, за сите општински училишта ќе се обезбедат дополнителни средства за обезбедување технички помагала, така што сите училишта ќе бидат целосно подготвени за да можат да отпочнат со online настава. Само преку координација и соработка меѓу сите министерства и институции може полесно да ја поминеме оваа состојба и да обезбедиме квалитетна едукација за најмладите, а тоа е основна цел на секое училиште“, изјави Темелковски.

СОНК е цврсто убеден дека само со ваков искрен и коректен социјален дијалог на сите нивоа, може да се надмине моменталната ситуација, но и ред други прашања кои подолг временски период ги тиштат вработените во сите сфери на образованието.

СОНК ВО ПОДГОТОВКИ ЗА ПРОТЕСТ

СОНК и МЗЗПР ги презентираа резултатите од истражувањето за безбедноста на работните места во градинките, образованието, науката и културата

Самостојниот синдикат за образование, наука и култура на Република Македонија – СОНК во соработка со Македонското здружение за заштита при работа – МЗЗПР го реализираат проектот “Безбедност и здравје при работа во дејностите на образование и наука”.

Со активностите од овој проект ќе се утврди општата состојба, недостатоците и моменталните слабости во врска со примената на безбедност и здравје при работа (БЗР) на национално ниво, во сите дејности што ги покрива СОНК.

По добиените крајни резултати од извршените активности ќе се преземат мерки за ефективно спроведување на БЗР процедурите во пракса.

Целта на овој проект е да се создаде една општа култура и познавање од областа на БЗР преку креирање на функционален систем за целокупниот кадар вработен во дејностите од детска заштита, образование, наука и култура.

Придобивка од реализацијата на овој проект ќе имаат сите засегнати страни, особено вработените во установите од детската заштита, образованието, науката и културата, како и синдикатите, работодавачите и надлежните министерства.

Во рамките на овој проект, се одржа јавна дебата на 23.12.2022 година, на која учесници беа дел од нашите членови, а се презентираа резултатите од истражувањето кое беше спроведено во период од 7 до 13 ноември 2022 година. Истражувањето беше по пат на анонимен, двојазичен прашалник, испратен до членовите на СОНК од сите 20 региони. На дебатата се анализираа одговорите на преку 1200 испитаници и се дискутираше за проблемите и потешкотиите со кои се соочуваат вработените во установите од дејностите што ги покрива СОНК. Јавната дебата беше оценета како конструктивна и со својата тема проникна до сите присутни, од каде произлегоа идеи, сугестии, предлози и препораки до сите релевантни чинители, како да се надминат одредени ситуации, а се со цел подобрување на функционалноста на имплементацијата на БЗР во образовниот и научниот сектор.

Во текот на вчерашниот ден, во Владата на Република Македонија започнаа преговорите помеѓу претставниците на Владата, предводени од Министерот за образование и наука, заменик претседателот на Владата за економски прашања и Државниот секретар за образование и наука од една страна и членови на Советот на СОНК предводени од претседателот на СОНК од другата страна. На работната средба, претставниците на СОНК го изнесоа и образложија Барањето за зголемување на платите во дејноста образование, кое се темели врз основа на зголемување на минималната плата и примена на  одредбите од законот за минимална плата. Исто така, беше укажано на големото незадоволство на вработените во образованието заради изедначување на платите на различни работни места со различна сложеност на работата, како и на фактот што останатите плати изминатите неколку години воопшто не го следат порастот на минималните плати. Од претставниците на Владата беше недвосмислено побарано да се отпочне веднаш со усогласување на платите според сегашните важечки Колективни договори и порастот на минималната плата во изминатиот период.

Од страна на претставниците на Владата беше презентирана економската, здравствената, енергетската и другите состојби во државата кои, според нив, не дозволуваат лесен и едноставен пристап и позитивен одговор на нашето барање, веднаш, на оваа работна средба. Сепак, тие истакнаа дека многу е важно просветните работници да имаат достоинствени плати на професијата, но, во исто време побараа и квалитетот на образованието да се подигне на повисоко ниво, за што и треба да се направат одредени организациски и реформски промени.

На крајот од средбата, претставницие на Владата побараа неколку дена за пресметка на финансисиката импликација врз основа на Барањето на СОНК, по што преговорите ќе продолжат понатаму.

Советот на Самостојниот синдикат за образование, наука и култура на Република Македонија – СОНК, на својата редовна 21-ва седница донесе Одлука дека го отфрла предлогот на Владата и МОН, за зголемување на платите во основното, средното и високото образование и наука за 10% од април 2020 година. Оваа Одлука е донесена едногласно и се темели врз основа на изјаснувањето на огромниот број на членови на СОНК.

Советот на СОНК го почитува социјалниот дијалог и се надева дека во наредниот период од 15 дена ќе оствари конструктивни средби со Владата и МОН, на кои ќе се прифатат барањата за зголемување на платите во дејноста образование од 01.01.2020 година и за проценти за којшто дополнително ќе бидат договорени, а врз основа на зголемувањето на минималната плата на национално ниво. Во спротивно, ќе се активира Одлуката за Генерален штрајк на 11.11.2019 година, каде што ќе се достават и дополнителни барања во однос на исплата на регрес за годишен одмор, трошоци поврзани со превоз на работниците до работно место и назад, исплата на прекувремени наставни часови, соодветна исплата на работа во комбинирани паралелки итн. Исто така, од особена важност е барањето на СОНК за потпишување на колективен договор за високо образование и наука со период на имплементација од 01.01.2020 година.

Штрајкот би се одвивал во сите основни, средни, високообразовни и научни институции, во кои има членови на СОНК, како и во установи каде што по пат на солидарност би се приклучиле и други вработени во образованието. Штајкот би бил класичен, а тоа значи дека вработените кои ќе бидат во штрајк нема да изведуваат настава и други активности што се поврзани со наставата, а тоа би значело прекин на воспитно-образовниот процес.

Советот на СОНК смета дека МОН и Владата ќе донесат мудра одлука и ќе го прифатат барањето на СОНК, коешто е реално и издржано и дека на задоволство на сите просветни работници ќе бидат зголемени платите за поголем процент од понуденото, со имплементација  од 01.01.2020 година.